GELENEKLER GÖRENEKLER

ESKİ TÜRK TOPLUMUNDA GELENEK VE GÖRENEKLER:

 

- İlk Türklerde ülke hanedan (Hakan) ailesinin ortak malı sayılırdı.Bu yüzden kardeş kavgaları eksik olmazdı.

-İlk Türklerde hükümdarın eşine Hatun denirdi.Hatun kurultaya katılır,hakanın yanında bulunurdu.(Bu hatunun yönetimde söz sahibi olduğunu gösterir)

-Hükümdarlık belirtileri 9 tuğ ve davuldur.

-Hakana yönetme yetkisinin (Kut) tanrı tarafından verildiğine inanılırdı.Hakana karşı gelmek tanrıya karşı gelmek demekti.Bu yetki babadan oğla geçerdi.

- ilk Türk devletlerinde devlet işleri Kurultay  adı verilen mecliste görüşülürdü.Son kararı hakan verdiği için Kurultay danışma meclisi özelliğini taşırdı.

- İlk Türk devletlerinde ölüler “Yuğ”adı verilen cenaze törenleri ile gömülürdü.

- Ölüler “Kurgan” denilen mezarlara gömülür, öldürdükleri düşman sayısı kadar mezarlarına “Balbal”denilen taşlar dikerlerdi.

- İlk Türklerde müzik önemli yer tutardı. Kopuz önemli müzik aletidir.

-Eli silah tutan herkes askerdir.Paralı askerlik yoktur.Göçebe yaşam tarzı ve coğrafi şartlar Türkleri sürekli antremanlı kılmıştır.En önemli savaş taktiği Bozkır (At nalı,Hilal,Turan) taktiğidir.

-Hukuk:

-Uygurlara kadar yazısız hukuk (Töre) geçerliydi.Bunda göçebe yaşam tarzı etkili olmuştur.Hakan bile töreye uymak zorundaydı.Uzun süreli hapis cezası yoktu.(göçebelikten dolayı)

Sosyal ve Ekonomik Yaşam

-Aile reisi babadır.Tek eşlilik esastır.Uygurlara kadar çadırda yaşamışlardır.

*Türklerin göçebe olmasında bulundukları coğrafya etkili olmuştur.

*Türklerin göçebe olması bağımsızlık duygusunu geliştirmiştir.

*Uygurlara kadarki sanat eserlerinin taşınabilir olmasının nedeni göçebeliktir.

*Göçebe yaşam nedeniyle hayvancılık temel geçim kaynağıdır.Türkler Çin’e hayvan ve hayvan ürünleri satarken Çin’den ipek,kumaş,buğday, pirinç vs alırdı.

*Halı ve kilimlerde ,destanlarda kurt motifinin fazla olmasının sebebi göçebelik (Çoban için en korkulan hayvan kurttur.)ve bağımsızlık(Kurt evcilleşmez ) duygusudur.

- llk Türk Destanları :

1.Altay -Yakut : Yaradılış  Destanı  

2.Sakalar  Dönemi: a.Alp  Er Tunga  Destanı   b.Şu Destanı

3.Hun   Dönemi:Oğuz  Kağan  Destanı 

 4.Köktürk   Dönemi:a.Bozkurt Destanı b.Ergenekon Destanı

5.Uygur   Dönemi:a. Türeyiş  Destanı   b.  Göç   Destanı

- Dede Korkut Hikayeleri de önemli edebiyat eserleridir.

İSLAM TARİHİ

İslamiyet’ten Önce Arap Yarımadasının Durumu:

- İslamiyet’ten önce Arap yarımadasında Putperestlik yaygındı.

- Bu dönemde kabileler arasında kavgalar vardı. Sadece haram aylarda savaşmazlar bu dönemde Kabe’deki putları ziyaret ederlerdi.

- Arap toplumu göçebe (bedevi) ve yerleşik halk olmak üzere ikiye ayrılırdı.

HZ MUHAMMEDİN HAYATI:

- 571 yılında Mekke’de doğdu. Annesinin adı Âmine, babasının adı Abdullah’tır.

- Babası doğmadan öldü, ona dedesi Abdülmuttalib baktı. Dedesi ölünce bu kez amcası Ebu Talib baktı.

- Hz. Muhammet amcası ile ticaret yaptı. Güvenirliğinden dolayı “Muhammed’ül emin” (Güvenilir Muhammed) adıyla anıldı.

- 25 yaşında Hz. Hatice ile evlendi.

-40 yaşına doğru toplumdan uzaklaşarak zamanın çoğunu Hira Mağarasında geçirmeye başladı. Burada Cebrail (a.s) ona ilk vahiyi getirdi ve peygamberliği başladı. (610)

- Hz. Muhammed’e ilk inananlar: -Hz.Hatice  -Hz.Ali  -Hz.Ebubekir –Hz Osman  -Zeyd b. Harise

- Hz. Muhammed Mekkeliler tarafından tehdit edilince Mekke’den Medine’ye göç etti. 622 yılında bu göçe “Hicret” adı verilir.

- Mekke’den Medine’ye göçenlere “Muhacir” (göçmen), Medinelilere de “Ensar” (Yardımcı) adı verilir.

- Hicretle Medine’de ilk İslam Devleti kurulmuş oldu.

      Hz. Muhammed’in Savaşları:

Bedir Savaşı(624)Sebep: Müslümanlar Mekke’den göç ederken bütün mallarını bırakmışlardı. Bunlara karşılık Mekke kervanını vurmaya karar verdiler.

Sonuç: 1-Müslümanların yaptığı ve kazandığı ilk zaferdir. 2-Esirler 10 Müslüman çocuğa okuma yazma öğretirlerse serbest kalacaklardı.

Önemi: 1-Mekke ile Medinelilerin ilk savaşıdır. 2-Savaşın diğer bir ismi de Akrabalar savaşıdır. 3- Savaş sonunda Hz. Muhammed’in esirler ile ilgili aldığı karar eğitime ne kadar önem verdiğini göstermektedir.

 Uhud Savaşı: (625)

Sebep: Mekkeliler Bedir Savaşı’nın öcünü almak istediler.

Sonuç: 1-Hz. Muhammed yaralandı. 2-Hz. Hamza şehit oldu.

Önemi: Müslümanlar peygamberin sözünün dinlememenin cezasını ilk kez çektiler.

Hendek Savaşı: (627 )Sebep: Mekkeliler İslamiyet’in yayılmasını istemiyorlardı.

Sonuç: Selman-ı Farisi adlı bir İranlının tavsiyesi ile Medine’nin etrafında hendekler kazıldığı için Mekkeliler geri dönmek zorunda kaldılar.

Önemi: Hendek Savaşı, Mekkelilerin Müslümanların üzerine yaptığı son saldırı oldu. Bundan sonra Mekkeliler savunmaya çekildiler.

 Hudeybiye Antlaşması: (628)

Önemli maddeleri: 1-Her iki taraf birbiri ile 10 yıl savaşmayacak. 2-Müslüman olup Medine’ye giden kişiler geri verilecek, Medine’den Mekke’ye gelenler ise geri verilmeyecek

Önemi: Mekkeliler Müslümanların varlığını kabul etmişlerdir.Müslümanların ilk antlaşmasıdır.

 Hayber’in Fethi: (629)Sebep: Yahudiler, Mekkeliler ile birleşip Müslümanlara zarar veriyorlardı.

Sonuç: Medine-Şam yolu güvenlik altına alındı.

Mekke’nin Fethi:( 630)Mekkelilerin Hudeybiye Antlaşması’na uymamaları üzerine Mekke alındı.

Hz. Muhammed’in Vefatı

Hz.Muhammed, son seferi olan Tebük seferinden dönüşte hastalandı ve 8 Haziran 632’de vefat etti.

Hz.Muhammed’in mezarına Ravza-yı Mutahhara  (Cennet bahçesi) adı verilir.

( Peygamberin mezarı Medine şehrindedir.)

4 Halife Dönemi

 -** Hz. Muhammed’den sonra Dört Halife dönemi başladı. Halifeler seçimle iş başına geldiler.Bu yüzden Cumhuriyet dönemi de denir.

- Şam valisi Muaviye EMEVİ devletini kurarak halifeliği saltanat haline getirdi.

1-Hz Ebubekir:

2-Hz Ömer

3-Hz Osman

4-Hz Ali